Dziś w Brodnicy chowa się zmarłych na dwóch cmentarzach: parafialnym i komunalnym. Miejsc wiecznego spoczynku jest więcej. Dzień Wszystkich Świętych jest okazją do przypomnienia.
Szeroko miejscowe nekropolie - te istniejące i te, których już nie ma, opisują w tekście „Brodnickie cmentarze” zamieszczonym w drugim tomie „Szkiców brodnickich” wydanym w 1993 roku Alfons i Mariusz Maliccy. - Zapewne najstarszy brodnicki cmentarz znajdował się wokół kościoła farnego - piszą autorzy szkicu.
Nieco młodszym miejscem pochówku był cmentarz ewangelicki w południowo-zachodniej części miasta. Mieścił się on w okolicach dzisiejszego kościoła szkolnego, przy obecnej ulicy św. Jakuba.
Zmarłych w Brodnicy chowano też kiedyś przy nieistniejącej dziś kaplicy św. Jerzego, obecnie przy zbiegu ulic Mostowej, Mazurskiej i Paderewskiego, a także przy kaplicy św. Ducha przy ulicy Kamionka.
Zbezczeszczona nekropolia
Na południowych peryferiach miasta, przy drodze do Rypina zlokalizowany był cmentarz żydowski.
- Po drugiej wojnie światowej, w której Niemcy wymordowali prawie wszystkich brodnickich Żydów i spalili bożnicę teren ten zniwelowano i w tym miejscu powstała fabryka mebli - czytamy w szkicu Malickich.
<!** reklama>Przy drodze do Torunia prawie równocześnie powstały sąsiadujące ze sobą cmentarze katolicki i ewangelicki. Pierwszy powstał z przyklasztornego ogrodu franciszkanów w pierwszej połowie XIX wieku (obecnie cmentarz parafialny przy ul. Sądowej).
Drugi poświęcono wcześniej. Brodnicki historyk Jerzy Wultański podaje w swoich publikacjach datę poświęcenia cmentarza. Nastąpiło to 6 lipca 1798 roku.
Przywracanie pamięci
Cmentarz nie oparł się wiatrom historii. Istniał do 17 września 1956 roku. W latach 70. ubiegłego stulecia teren splantowano i utworzono tam park. W październiku 2001 roku stanął na byłym cmentarzu obelisk upamiętniający pochowanych tam ewangelików. Trzeci ewangelicki cmentarz mieścił się przy ul. Karbowskiej. W czerwcu tego roku upamiętniono to miejsce dzięki zabiegom Rudolfa Birkholza, syna Eryka - ostatniego superintendenta gminy ewangelickiej w Brodnicy. Na cmentarzu stanął obelisk, poświęcony przez Michała Walukiewicza, proboszcza parafii ewangelicko-augsburskiej w Rypinie.
Jednym z najważniejszych dla brodniczan miejsc pochówku jest cmentarz wojskowy w Lasku Miejskim, gdzie pochowano żołnierzy poległych w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku.
Najmłodszą nekropolią jest cmentarz komunalny przy ul. Targowej. Tam chowani są zmarli od 1997 roku. Obecnie spoczywa tu ok. 400 brodniczan.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
