Masowe kontrole z ZUS! Jak wybierane są osoby sprawdzane przez kontrolerów?

Przyczyna jest prosta: nadużywanie L4 przez pracowników. Tym bardziej że obecnie początkowo to zatrudniający pokrywa koszty nieobecności zatrudnionego. Dlatego pracodawca ma prawo do kontroli zwolnienia, a przynajmniej do wystąpienia o to do urzędu. Kiedy może domagać się pracodawca kontroli zwolnienia lekarskiego?

Warto w tym miejscu wyjaśnić, kto otrzymuje prawo do świadczenia chorobowego? Prawidłowość wykorzystywania zwolnienia lekarskiego wprost mówi o chorobie pracownika, złym stanie zdrowotnym, który uniemożliwia mu efektywne realizowanie powierzonych zadań, stanowi dla niego poważny dyskomfort i potrzebuje wyzdrowienia do powrotu do pracy. Pracownik L4 powinien więc wykorzystać do kuracji.

Nie tak rzadko zdarza się, że pracownicy na zwolnieniu lekarskim tak tego nie wykorzystują. Zamiast tego podejmują się działań, które łamią ustalenia i zasady udzielenia świadczenia L4.

Istnieją konkretne powody, dla których przeprowadza się tego typu kontrole. Jakie cel ma, jeśli chodzi o zwolnienie lekarskie kontrola L4? Weryfikuje się, czy nie ma miejsca niewłaściwe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego.

Co takiego się sprawdza? O ile pracownik ma prawo do zwolnienia lekarskiego i tego się nie podważa, o tyle zasiłek chorobowy można utracić, jeśli się złamie jego zasady. Kontrole mają na celu sprawdzenie:

• Czy nie była podejmowana praca zarobkowa podczas zwolnienia lekarskiego - dotyczy to każdego rodzaju pracy zarobkowej (w tym prowadzenia własnej działalności gospodarczej).

• Kontrola osób na zwolnieniu ma na celu również zweryfikowanie, czy wykorzystanie L4 przebiega zgodnie z celem, czy też nie. Nadużycie zwolnienia lekarskiego jest wtedy, gdy np. miejsce pobytu podczas zwolnienia lekarskiego jest inne od deklarowanego. Nie można wyjeżdżać na wakacje, wycieczki. Nawet spore oddalenie się od domu jest już niezgodne z przepisami, choć oczywiście niekoniecznie dotyczy to np. zakupów.

Jakie są terminy kontroli pracownika na chorobowym? Jak wygląda kontrola zwolnienia lekarskiego? Terminy kontroli zwolnień lekarskich nie są ustalone ściśle przez przepisy prawa. Przede wszystkim kontrole można przeprowadzić już pierwszego dnia zwolnienia. Kontrole nie są zapowiadane, a przy niezastaniu nikogo w domu kontrole są powtarzane. Co istotne, pracownik ZUS zawsze się przedstawi i wylegitymuje. Sprawdzany jest adres podany do zwolnienia L4, a jednocześnie nieobecność pracownika na L4 nie oznacza automatycznej niezgodności wykorzystania zwolnienia chorobowego. Wynika to z prostego faktu, że w wielu przypadkach orzeczenie zwolnienia L4 uwzględnia możliwość robienia zakupów, a nawet może zalecać, chociażby robienie zakupów.

Kontrole nie powinny odbywać się w nocy, jednak w ciągu dnia mogą mieć miejsce zarówno rano, jak i popołudniu.

Badając prawidłowe korzystanie ze zwolnienia Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadza jedną z dwóch rodzajów kontroli:

1. Zweryfikowanie w zakresie tego, czy miała miejsce prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy. Inaczej mówiąc, ZUS bada, czy zasiłek chorobowy został wystawiony zgodnie z prawem. Mowa tu przede wszystkim o sytuacji, gdy lekarz wystawia zwolnienie l4 "po znajomości".

2. Prawidłowość wykorzystywania zwolnienia lekarskiego - zasiłek chorobowy jest wystawione z konkretnymi zaleceniami dot. jego wykorzystania np. w przypadku złamania kończyny. Tu weryfikacji podlega, czy nie dochodzi do złamania tych przepisów.

Czy kontrola zwolnienia lekarskiego pracownika może być przeprowadzona przez pracodawcę? Przede wszystkim zależy to od rodzaju świadczenia chorobowego oraz tego, ile osób jest do ubezpieczenia zgłoszone. Pracownik wykorzystujący zwolnienie lekarskie przez 33 dni w roku kalendarzowym ma opłacane wynagrodzenie chorobowe ze środków pracodawcy.

Pracodawca może samodzielnie skontrolować pracownika, czy pracownik L4 zwolnienie wykorzystuje prawidłowo. Może też złożyć do ZUS wniosek o kontrolę zwolnienia lekarskiego. Nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego może również zlecić osobie trzeciej. Może to być np. kierownik działu, specjalista HR. Przepisy nie regulują kompetencji takiej osoby. Istotne jest to, że taka osoba musi znać prawidłowość wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, ponieważ kontrola osób na zwolnieniu nie może wiązać się np. z pogwałceniem prawa do tajemnicy lekarskiej. Dlatego też badanie nadużycia zwolnienia lekarskiego nie może wiązać się z dopytywanie pracownika w zakresie stanu zdrowia, przyczyn niezdolności do pracy.

Inny pracownik, upoważniony przez pracodawcę musi mieć imienne upoważnienie.

Obecnie przepisy wskazują, że planowana przez urzędników ZUS kontrola zwolnienia daje im prawo do wglądu w dokumentację medyczną pacjenta. Jednak prawo do przeprowadzenia kontroli zwolnienia nie daje wglądu w pełną dokumentację. W praktyce kontrola L4 w tym zakresie opiera się o dokumentację medyczną niezbędną do kontroli.

Osoba przeprowadzająca kontrolę zwolnienia uzyskuje więc jedynie wgląd w dokumentację umożliwiającą skontrolowania, czy orzecznicy ZUS zgodzą się z orzeczeniem o czasowej niezdolności do pracy.

Istotne jest to, że podmiot medyczny ma obowiązek udostępnić te dokumenty. Z kolei pacjent o kontroli i o udostępnieniu dokumentów medycznych dowie się wyłącznie wtedy, gdy samodzielnie o to zapyta.

Wiele osób zadaje sobie pytanie: Jakie są konsekwencje nieobecności podczas kontroli zwolnienia lekarskiego? Karą jest nie tyle obniżenie świadczenia chorobowego, jak nawet pozbawienie prawa do zasiłku za cały okres podany w tym zwolnieniu.

Mówi się o tym, że typowanie osób do kontroli bywa bardzo chaotyczne. Czasem wynika to z tego, że pracodawcy o to wnioskują, czasem jest to wyrywkowe badanie. Obecnie jednak algorytmy są coraz bardziej zaawansowane. Obecnie pracownicy typowani do kontroli są wybierani dzięki specjalnie opracowanej w tym celu aplikacji. Co istotne, do typowania przedsiębiorstw kontrolowanych przez ZUS (w zakresie np. składek) wykorzystywana jest sztuczna inteligencja. Teraz jest to już wykorzystywane również przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do kontrolowania pracowników na L4.

Wszystko to jest efektem rozwoju bazy danych ZUS. Liczba kontroli jest większa, również ich efektywność, a w efekcie liczba odebranych świadczeń chorobowych. ZUS wykorzystuje modele predykcji, które pozwalają na śledzenie pracy lekarzy oraz szacowanie, kogo warto sprawdzić w ramach kontroli zwolnienia lekarskiego.

Kontrola zwolnienia lekarskiego pracownika opiera się na konkretnych wytycznych. Co istotne, podmiot leczniczy nie musi informować o tym, że miało miejsce przeprowadzenie kontroli zwolnienia lekarskiego w postaci np. przekazania danych medycznych. Lekarskie orzecznictwo ZUS może tu zweryfikować zasadność wystawienia zwolnienia.

W galerii wyjaśniamy szczegóły>>>