W piątek w Pałacu Prezydenckim w Warszawie na listę archiwalnego dziedzictwa UNESCO trafiło jedenaście dokumentów bądź zbiorów dokumentów, jakie przetrwały liczne wojenne pożogi. W Polsce, której archiwa zostały pod tym względem doświadczone jak żadne inne, takie wydarzenia mają szczególne znaczenie.
Cenne obekty
- Te obiekty stanowią bezcenne świadectwa kształtowania się i rozwoju polskiej państwowości, polskiego narodu i polskiej kultury - mówił podczas uroczystości w Sali Kolumnowej Pałacu Namiestnikowskiego przewodniczący Polskiego Komitetu do spraw UNESCO prof. Jacek Purchla.
Polska lista programu Pamięć Świata powstała w 2014 roku. Dwa lata temu zostało na nią wpisanych 11 dokumentów z Konstytucją 3 maja, „Kroniką” Galla Anonima czy Mickiewiczowskim autografem „Pana Tadeusza” na czele.
W piątek, 4 listopada do tej jedenastki zostały dołączone kolejne skarby, w tym kilka dokumentów, które okazały się punktami zwrotnymi w dziejach Europy.
- Na pierwszy rzut oka wygląda jak brudnopis. Spisany w pośpiechu, tu jakieś przekreślone słowo, tam nierówny odstęp - mówi ksiądz biskup Grzegorz Ryś z Krakowa o przechowywanym w Archiwum i Bibliotece Krakowskiej Kapituły Katedralnej, spisanym 14 sierpnia 1385 roku akcie unii krewskiej. - W ten dość niepozorny sposób zaczęło się jednak coś wielkiego.
Unia w Krewie rozpoczęła proces zbliżania Polski i Litwy, była zatem pierwszym krokiem jakie oba państwa uczyniły w stronę Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
44 pieczęcie
Równie znaczący okazał się podpisany 14 marca 1440 roku w Kwidzynie, przechowywany w toruńskim archiwum akt erekcyjny Związku Pruskiego. Efektownie wyglądający dokument z 44 pieczęciami przytwierdzonymi do niego pieczęciami stał się symbolem wczorajszej uroczystości.
Czytaj też Przechowywany w Toruniu dokument na liście UNESCO
Prawie 600 lat temu wymierzony przeciw Krzyżakom sojusz szlachty i miast pruskich uruchomił prawdziwą lawinę. Zwalczający Związek zakonnicy doprowadzili do jego delegalizacji. Wydany w tej sprawie wyrok cesarski również zresztą znajduje się w toruńskim archiwum. Członkowie Związku Pruskiego tego werdyktu nie zaakceptowali i zwrócili się ku Polsce. W Toruniu wybuchło antykrzyżackie powstanie, co doprowadziło do wybuchu wojny trzynastoletniej, zakończonej podpisaniem II pokoju toruńskiego, o którego kolosalnym znaczeniu dla rozwoju kraju niedawno była mowa.
Dalszą część artykułu przeczytasz >>> TUTAJ <<<
Na listę archiwalnych skarbów UNESCO trafił wczoraj także pochodzący z 1120 lub 1236 roku „Rocznik Świętokrzyski”, najstarszy sporządzony w Polsce akt prawny, czyli „Dokument Zbiluta” z 1153 roku, XV-wieczny „Mszał Zakonu Krzyżackiego” z Biblioteki Mariackiej w Gdańsku, pierwszy w Polsce wydany drukiem urzędowy zbiór prawa, czyli słynny „Statut Łaskiego” z 1506 roku.
Wśród wpisanych skarbów znalazła się również dokumentacja pierwszej w Europie inwentaryzacji zabytków, czyli „Opisy i widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim” Kazimierza Stronczyńskiego, czy zbiór składający się z kilku tysięcy dokumentów będący pamiątką długiej sądowej batalii jaką na przełomie XIX i XX wieku prowadził hrabia Władysław Zamoyski o Morskie Oko. Dzięki determinacji ówczesnego właściciela Zakopanego, jezioro nadal znajduje się w granicach Polski.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?