Gwiazda Betlejemska, która była kometą i jakiego dnia Jezus obchodził urodziny

Wydawałoby się, że odpowiedź na pytanie, czym była Gwiazda Betlejemska, znamy już od XVII w. Johannes Kepler stwierdził wówczas, że Gwiazdą Betlejemską była koniunkcja, czyli zbliżenie się na siebie Jowisza i Saturna. Tak faktycznie mogło być?
Jezus urodził się prawdopodobnie w 5. roku p.n.e. Błąd wynika z obliczeń mnicha Dionizjusza Młodszego, który określał rok urodzenia Jezusa na podstawie okresów panowania władców. Pomyłka wynika z tego, że nie uwzględnił, iż August rządził cztery lata jako Oktawian. To dyskredytuje teorię Keplera: koniunkcja miała miejsce w 7. roku p.n.e. Jezus nie urodził się też 25 grudnia. Tę datę wybrano już w IV wieku n.e., ponieważ wtedy obchodzono związany z przesileniem dzień narodzin bóstwa solarnego Mitry.
Jeśli nie nałożonymi na siebie planetami, to czym mogła być gwiazda wskazująca drogę Trzem Mędrcom?
Analizą tych zagadnień zajmował się Brytyjczyk Collin Humpreys, ciekawy artykuł opublikował w 1996 roku w „Postępach Astronomii” Paweł Preś. Z Ewangelii wiemy, że gwiazda była zjawiskiem spektakularnym: jasnym, trwającym kilka tygodni i wykazującym ruch własny. Ani wybuch supernowej, ani nowa, ani koniunkcja planet nie posiadają takich cech. Tylko kometa może zachowywać się w ten sposób. Argumentem potwierdzającym tę tezę są zapiski Chińczyków. Mieszkańcy Państwa Środka odnotowali w tym czasie pojawienie się trzech komet. Pierwsza widoczna była w sierpniu 12. roku p.n.e. (to kometa Halleya), druga - i nią prawdopodobnie była Gwiazda Betlejemska - pojawiła się w 5. roku p.n.e. i utrzymywała się na niebie przez ponad 70 dni. Widoczna była w gwiazdozbiorze Koziorożca, tradycyjnie wiązanego ze sprawami boskimi. Trzecia pojawiła się już po śmierci Heroda, w 4. roku p.n.e.
Wróćmy do dnia narodzin Jezusa. Jeśli nie w grudniu, to kiedy?[break]
Jezus przyszedł na świat prawdopodobnie około 20 kwietnia. Ewangelista Łukasz wspomina, że „nie było miejsca w gospodzie”. To wskazuje na czas najważniejszego święta judaizmu: Paschy. Żydzi zmierzali wówczas do Świątyni Jerozolimskiej. Należy pamiętać, że Betlejem leży niedaleko Jerozolimy. Według Ewangelii, Józef miał się udać do Betlejem na spis powszechny. Pamiętajmy, że w starożytności przeprowadzanie takich spisów trwało długo. Możliwe, że Józef chciał załatwić dwie sprawy za jednym razem. Poza tym: na okres wiosenny wskazuje przebywanie w stajence jagniąt, które rodzą się między marcem a kwietniem.
Kometa Halleya pojawia się na naszym niebie co 76 lat. Czy możemy określić, jaka kometa przelatywała nad Ziemią w chwili narodzin Chrystusa?
Nie, większość komet tylko jednorazowo przelatuje przez Układ Słoneczny i leci dalej w kosmos. To była prawdopodobnie jedna z nich.
Na pamiątkę tamtego zjawiska wyczekujemy pierwszej gwiazdki na niebie nim zasiądziemy do wigilijnej wieczerzy. Co tak naprawdę wtedy obserwujemy?
Bywa, że jest to Wenus, która raz jest Jutrzenką, a raz Gwiazdą Wieczorną. Bywa, że pierwszym obiektem, jaki obserwujemy, jest Saturn. Może to być też Mars w tzw. Wielkiej Opozycji - czyli w sytuacji, kiedy ta planeta znajduje się najbliżej Ziemi.
Jaki obiekt zaobserwujemy na niebie jako pierwszy w tym roku?
To zależy, z której strony mamy okna (śmiech). W tym roku będą to gwiazdy: widoczna na zachodnim niebie Vega lub świecąca na wschodzie, niemal dokładnie naprzeciw Vegi, Kapella. Ciekawe zjawisko miało miejsce w ubiegłym roku. Mało brakowało, a mielibyśmy powtórkę z Betlejem: przez Układ Słoneczny przelatywała budząca wielkie nadzieje kometa ISON. Niestety, spektakularnie wyparowała w pobliżu Słońca, zanim mogliśmy podziwiać ją na naszym niebie.